İlişkinizde çözmek istediğiniz sorunlarla mı karşılaşıyorsunuz? Bir ilişkiniz varsa, zaman zaman sorunlarla karşılaşmanız normaldir ve bu sorunlara çözüm aramak da son derece mantıklıdır. İlişki danışmanları, bilimsel yöntemleri kullanarak size yardımcı olur. Bu yazımda yüz yüze ve online ilişki danışmanlığı konularına odaklı olarak sizlerden gelen altın değerinde 7 soruya cevap vermek istiyorum.
İlişki danışmanlığını tanımlarken öncelikle bu işi yapan uzmanı, ilişki danışmanının kim olduğunu netleştirelim. Bir ilişki danışmanı, ilişkiler konusunda uzmanlaşmış ve iki veya daha fazla kişi arasındaki etkileşim ve iletişimde ortaya çıkan problemlerin çözümü konusuna odaklı olarak çalışan bir uzmandır. Genellikle psikologlar ve psikolojik danışmanlar tarafından yapılsa da, ilişkilerin doğası hakkında bilgisi olmayan ve uzmanlık eğitimi almamış kişiler de “ilişki danışmanı” unvanını kullanırlar. Maalesef bu konuda yetkinlik sahibi olanla olmayanı, uygulama yetkisi verilmiş olanla böyle bir uygulama yetkisi olmayanı ayıran bir mekanizmanın olmadığını görüyoruz.
Bana göre, mevcut durumda bu sorunun çözümü, ilişki desteği almayı düşünen danışanlarımızın yardım aldıkları kişinin gerçekten uzman olup olmadığını araştırmalarından geçiyor. Hangi terapi ya da danışmanlık modelinin eğitimlerini aldığı, gerçekten bir terapist olup olmadığı gibi soruları sormanızda yarar var. Benim uygulamalarımda, yüz yüze ve online ilişki danışmanlığı çalışmalarımda kullandığım yöntem, Dr. Stan Tatkin’ in PACT Çift terapisi yöntemidir. Bu yöntem gerçekten yararlı olduğu kanıtlanmış, bilimsel bir çift terapisi yöntemidir. Çiftleri anlamakta ve onların sorunlarını çözmelerinde işe yaramaktadır.
1. İlişki Danışmanının Amacı Nedir?
İlişki danışmanının temel amacı, partner ya da eşler arasındaki ilişkiyi çiftle birlikte incelemektir. İlişki danışmanının odak noktasında, partnerlerin çatışmasına, fikir ayrılığına düşmesine, uzlaşmakta zorlanmasına neden olan faktörler yer alır. Bazı çiftlere bu tuhaf gelir. Bu çiftler, ilişki danışmanının temel görevinin sürekli olarak “Siz iyisiniz, hiç probleminiz yok, hiç bir şeyi kafanıza takmayın” demek olduğunu düşünürler. Bu düşünce uzaktan mantıklı görünse de, aslında bu tür yaklaşımların çiftin ilişkisine hiçbir katkı sağlamayacağı çok açıktır. Bozulmuş olan dengenin kurulması ve tekrar bozulmaması için ilişkiyi koruma yollarının anlaşılması için dengeyi neyin bozduğunu çok iyi bilmek gerekir. Bunu araştırmak yerine “Hiçbir sorununuz yok” diyerek örtmek, sorunun çözümünü adeta imkansızlaştırır. İlişki danışmanlığına katılan kişiler bazen iki sevgili, bazen iki en iyi arkadaş, bazen de iki kardeştir.
2. İlişki Danışmanına Kimler Gitmeli?
Sevdikleriyle (eş, sevgili, arkadaş veya kardeş) aralarında sorunlar olan kişiler bir ilişki danışmanından yardım almalıdırlar. Bizim ülkemizde çiftlerin “Evet, yardım zamanı” dedikleri noktaya gelmeleri, uzun zaman alıyor. Yıllar süren sorunlarla boğuştuktan sonra “Kendi kendimize aşabiliriz” diyen çiftlerin sayısı toplumumuzda çoktur. Elbette, ilişki sorunları için mücadele edilmeli ve asla pes edilmemelidir, ancak uzun vadeli sorunlar bir ilişkiye ciddi zararlar verir, nihayetinde ilişkiyi bozarak eşleri birbirinden ayırır.
İlişki danışmanlığı konusunda yardım aramanın, profesyonel yardım almanın acil olmadığına inanmamız ve bir de işin yüklü ekonomik boyutları, bizlerin ilişki danışmanlığı yardımı almamızı geciktirir. Toplumumuzu oluşturan çiftlerin önemli bir kısmı, bir ilişki uzmanına gitmeyi ve yardım almayı “lüks” olarak görmektedir. Elbette bu sorun, ekonomik koşulların izin verdiği ölçüde aşılabilir. Haftada bir seans yerine 2 haftada 1 ya da ayda 1 seans yaparak ekonomik engeller aşılabilir. İlişki uzmanı psikolog desteği almak için en iyi zaman, sorunların ortaya çıktığı zamandır. Ne yazık ki sorunlar aylarca hatta yıllarca sürdükten ve başka dolaylı çözümler arandıktan sonra bir çift danışmanına başvurulur. Aslında, kavga ve anlaşmazlıklar başladığında, sorunlar ortaya çıkar çıkmaz profesyonel yardım almak en iyisidir. Bir çift olarak çözmeye çalıştığınız ilişki sorunları için aranızda bir uzlaşma bulmaya çalıştınız, ancak bu çabalar boşa mı çıktı? O zaman profesyonel yardım alma zamanı gelmiş demektir.
Bir ilişki danışmanı veya çift terapisti yardımcı olabilir. Peki nereden yardım alabilirsiniz? Birbirinizi anlamakta ve kendinizi ifade etmekte güçlük çekiyorsanız, veya karşılıksız kalıyorsanız… İlişkide duygusal olarak terk edilme, aşırı eleştiri, yabancılaşma gibi olumsuz durumlar yaşadığınızı hissediyorsanız…
Yaşadığınız olumsuz durumları, olumsuz duygu ve hisleri paylaşmaktan kaçınıyor, ve bu şekilde, ayrı kalarak çatışmaları önlüyorsanız ilişkiniz derinleşmeden yüzeysel halde kalır. İlişkinizde bazı şeylerin yolunda gitmediğini düşünüyorsanız ve daha derin, daha anlamlı ve daha güçlü bir ilişkiye ihtiyaç duyduğunuzu düşünüyorsanız… O zaman bir ilişki danışmanından yardım almanızı öneririm.
Burada yer verdiğim olumsuz durumlar dışında farklı durumlar yaşayan çiftler de ilişki danışmanından yardım alabilirler. Bir ilişki uzmanına gitmek için büyük sorunlarla karşı karşıya kalmanız gerekmez.
“Önemli bir durum olmadıkça bir uzmana gitme” düşüncesi, aslında genel kabul gören bir fikirdir. Bu düşünce, insanları ilişki sorunları için profesyonel yardım aramaktan alıkoyan en büyük engeldir.
3. İlişki Danışmanlığında Ne Sorulur?
Bu bölümdeki soruları, web sitemin soru/yorum bölümünde herkese açık olarak sorulmuş ve tarafımdan, aynı şekilde herkese açık olarak cevaplanmış olan sorulardan seçtim.
4. Nişanlılıktaki sorunlar evlilikte zamanla kendiliğinden çözülür mü?
Soru : “Nişanlımla düğünümüze sadece birkaç gün kaldı. Onunla bazı konularda kavgalarımız oluyor. Ona profesyonel yardıma ihtiyacımız olduğunu ve bu yardımın bizim için iyi olacağını düşündüğümü ifade ettim. Nişanlım, biz evlendikten sonra tüm sorunlarımızın zamanla kendiliğinden çözüleceğine inanıyor. Ben bunun olacağına inanmıyorum. Evlenince tüm sorunların zamanla kendiliğinden çözülmesi mümkün mü? Bu konudaki düşüncenizi merak ediyorum”.
Cevap : Evlilik, iki insanın oluşturduğu bir çiftten fazlasıdır. Zor yanları vardır ve bu zorlukların önemli bir kısmı, eşler arasındaki sorunlardan kaynaklanır. Bir çiftin evliliğe adım atmadan önce yaşadığı sorunların önemli bir kısmı evlilikle birlikte kendiliğinden çözülmeyecektir. Evlilik yaşamında eşlerin birbiri ile yakın durumda ve temas halinde olduğu ‘an’ lar fazladır ve nişanlılık durumu bu duruma göre daha uzak bir ilişki biçimidir. Nişanlılık sürecinde ortaya çıkan sorunlar üzerinde çiftin özenli şekilde durması, kendi içlerinde aşmak için adımlar atması ya da bunlar fayda etmiyorsa bir uzman yardımı alması sorunların çözümünü sağlar. Aksi halde sorunlar katlanarak büyür ve içinden çıkılmaz bir hale dönüşür. Tartışma savaşa, savaş daha büyük bir savaşa dönüşür. Siz ve nişanlınız profesyonel yardım almalısınız. Bir düğün tarihi seçmek, bir düğün tarihi belirlemek çok kolaydır ve bunlara ikiniz karar verirsiniz. Bu sorunların çözümünün sağlandığını görmek için gerekirse evlilik bir kaç ay ertelenebilir. Ani bir kararla hızla evlenmek sorunları çözmediği gibi, sadece daha da ağır sorunlar yaşanmasına yol açar. Bu meselenin önemini ve ciddiyetini ona güzel bir dille anlatmanı tavsiye ederim. İkinize de mutluluklar diliyorum…
5. Eşim alkolik. Tedaviye nasıl ikna edebilirim?
Soru: “Eşim son 6 yıldır her gün alkol alan bir insana dönüştü. ‘Ben kendime alkolle terapi yapıyorum’ diyor ama alkol onun sağlığını, karaciğerini hasta ediyor. Karaciğer hastalığı var kendisinde ve doktoru alkol almamalısın dediği halde içkiden vazgeçmiyor. Ben de eşi olarak onu tedavi ettirmeyi istiyorum. Tedavisini olup yine evimizin reisi olsun diye her gün dualar ediyorum. Onu tedaviye nasıl ikna edebilirim?”.
Cevap : “Eşinizin alkolik olduğuna nasıl karar verdiniz? Bu konuda bir Psikiyatri uzmanı hekimin değerlendirmesi daha sağlıklı olacaktır. Bununla birlikte çoğu alkol bağımlısı, bağımlı olduğunu kabul etmez, tedaviyi de reddederler. Alkolizm ciddi bir hastalıktır ve uzman hekimlerin faaliyet gösterdiği bir hastanede yatarak tedavi gerektirebilir. Bağımlılık kliniği olan bir hastaneye giderek onlardan yardım alabilirsiniz. Tabii ki bunun için hasta olan kişinin kendi içinde bulunduğu durumun farkında olması, hasta olduğunu kabul etmesi ve kendisine bir tıbbi ekibin uygulayacağı tedaviyi de kabul etmesi şart. Tedaviyi reddederse sizin yapabileceğiniz bir şey kalmıyor. Bu durumda, kendinize ve çocuklarınıza odaklanmanızı öneririm”.
6. Fiziksel şiddet uygulayan eşim ilişki danışmanlığı ile düzelir mi?
Soru : “Eşimle 7 yıldır evliyiz. Evlendiğimiz ilk günden beri hep bana sözlü hakaretler eder, fiziksel şiddet de uygular ve son zamanlarda da beni öldürmekle tehdit eder. İlişki danışmanlığı bunlara bir çözüm bulabilir mi, eşim ilişki danışmanlığı ile düzelir mi?
“Eşimle 7 yıldır evliyiz. Kendisinde öfke kontrol bozukluğu var. Her şeye sinirlenen, her olaya kızıp bağıran bir insan. Eşim evlendiğimiz ilk günden beri hep bana sözlü hakaretler eder, küfreder, ağza alınmayacak laflar söyler ve “Allah belanı versin uğursuz karı” der. Bunlar eşimin hafif yanı. Bir de ağır yanı var. Eşim bana şiddet uygular. Her gün yapmasa da ara sıra öfkesinden deliye döndüğü zamanlarda bana vurur. Son zamanlarda bana “Seni öldürürüm” diye açık açık söylüyor. Size sormak istediğim, ilişki danışmanlığı ile bu bahsettiğim konulara çözüm bulabilir miyiz? Eşim ilişki danışmanlığı ile düzelir mi?
Cevap : Bir ilişkide fiziksel istismar varsa ve ölüm tehditleri de gelmeye başladıysa, ilişki danışmanlığı yardımı almanızı hiç tavsiye etmem. Ben bu şekilde birbirine fiziksel şiddet uygulayan, öldürmekle tehdit eden çiftlerle çalışmıyorum. Şiddet ve fiziksel istismar kabul etmediğimiz suçlardır. Bunlar yasalara ve insanlığa karşı işlenmiş suçlardır. Fiziksel şiddet, istismar ve ölüm tehditlerinin bulunduğu bir evlilik, ilişki danışmanlığının çalıştığı bir konu olmaktan çıkıp adli bir vaka olmuştur. Bu nedenle adli kurumlarda ele alınması gereken bir konudur.
7. İlişki danışmanlığı ne kadar etkili?
Soru : “İlişki danışmanlığına sevgilimle katılmayı düşünüyoruz ve size bir soru sormak istiyorum: İlişki danışmanlığı ne kadar etkili?”
Yurt dışında (ABD ve AB ülkelerinde) yapılan araştırmalara göre ilişki danışmanlığı çalışmalarının etkinliği %70 ile %80 arasındadır. Bu oranlar, ilişki danışmanlığının çiftlerin sorunlarını çözmelerinde etkili bir yöntem olabileceğini gösteriyor. Yapılan ayrıntılı çalışmalarda, ilişki danışmanlığı çalışmalarının ayrılık ve boşanma kararı alan çiftlerin bu kararlarından vazgeçme ve ilişkiye devam etme konusunda da etkiye sahip olduğunu gösterilmiştir.
Benden yüz yüze veya online ilişki danışmanlığı desteği almak için iletişim numaramı arayabilirsiniz.
Yeni yazımı okumak için tıklayınız: Sadakat Nedir?
Serhat DAMAR
Klinik Psikolog & Çift Terapisti