Başta çift ilişkisi ve evlilik olmak üzere, narsistin kurduğu tüm ilişkiler, alma verme dengesi açısından problemli ve bozuk ilişkilerdir.
Narsistin sadece almayı becerebilmesine ve hiçbir şekilde verememesine bağlı olarak, diğer insanlarla ilişkileri hiçbir zaman gelişmez.
Biz insanlar hem bireysel olarak gelişen, hem de diğer insanlarla kurduğumuz ilişkilerle gelişip büyüyen varlıklarız. Narsistle kurduğun ilişkinin gelişip güçlenmesini ve onla aranda duygusal bağ oluşmasını bekleme.
Seni hissetmesini, sen hastalandığında senin sağlığın için endişelenmesini, sen acı çektiğin için ya da seni üzgün gördüğü için gözlerinin dolmasını ve üzülmesini asla bekleme.
Bunlar gerçekdışı beklentilerdir. Narsistin kişiliği onun hisseden, duyarlı bir insan olmasına izin vermez. Narsistlerin bazıları hile, manipülasyon ve rol yapmakta son derece başarılıdır ancak karşısındaki normal insanlar biraz geri çekilip “ben ne yaşıyorum? Bana ne yapıyor?” sorularını sorarak düşündükçe bu hileleri, manipülasyonları ve rolleri fark ederler.
Narsistin gerçekte hiç hissetmediği, ancak çevreden öğrendiği duyguları oynadığını fark ederler. Narsistin rolünü yaptığı duygu karşı tarafa geçmez ve rol olduğu, sahte olduğu burdan anlaşılır. Narsist üzülen veyaeşi için endişelenen insan rolü yaparken kullandığı sözleri filmlerden, dizilerden veya YouTube videolarından öğrenip ezberlemiştir. Rolünü oynadığı duygu sana geçmez senden de ona geçmediğini görürsün. Senin duyguların da ona geçmez çünkü sen ve senin duyguların narsist için önemsiz olduğu için, bu duygularla ilgilenmediği ve onun dünyasında duyguların yeri olmadığı için geçmez.
Bu yüzden, sen narsistin olumsuz yönlerinin kalıcı olduğu gerçeğini kabul et. Narsistin evinde gösterdiği kişilikle evin dışında, iş yerinde arkadaş ortamında insanlara sunduğu varlık birbirinden çok farklı iki varlık gibi görünür. Dışarda onun diğer insanlara “Senin için yapabileceğim bir şey var mı? zorlandığını görüyorum da senin için bi şeyler yapsam ne yapabilirim, seni üzgün gördüm, ne hissediyorsun gibi sözler söylediğini gördüğünde bunun rol olduğu gerçeğini kesinlikle unutma. Onun bu halini görünce sen kendi içinde haklı olarak “dışarda bu kadar kibar, bu kadar hassas, bu kadar ince bi insan olabiliyorsa evde çok daha iyisini yapabilir” diye düşünürsün. Ancak bu düşüncen ne yazık ki yanlıştır.
Narsistin duyarlı ve hisseden insan görünümü tümüyle sahtedir. O, gerçekte duyarlı ve hisseden bi insan değildir. Gerçek hali evdeki halidir. Dışarda zaman zaman yaptığı roller dışardaki insanları etkileyip bu insanların onay ve takdirlerini toplamasını sağlasa da, narsist er ya da geç dışarda da gerçek varlığını ilan eder.
Hayatta sadece kendini düşünen ve eşi, çocukları ve dışarda “iyi insan” rolü yaparak kandırdığı insanların hiç biri narsistin umurunda değildir.
Onun dışarda kendini dünyada ender bulunan, hisseden, duyarlı müthiş bi insan olarak göstermeye çalıştığı rollerine bakarak evde de böyle olabileceğini kesinlikle düşünme. Onun asıl varlığının evdeki hali olduğu gerçeğini kabul et.
Eğer hayatındaki narsistle bir arada kalmaya devam edeceksen narsistin olumsuz davranışlarıyla sende uyandırdığı duygulara ve hislere göre hareket etmemeye özen göster. Narsist yaptığı hilelerle, samimiyetsiz davranışları ve sana değer vermeyen, duyarlılıktan uzak ve kaba üslubuyla ve sık sık yaptığı manipülasyonlarla seni bi savaşa çekip o savaşı kazandıktan sonra kendi içinde “Yine ben üstün çıktım ona kendisinden güçlü olduğumu gösterdim. Altta kalmadım” deyip bi tür içsel tatmin yaşamanın peşindedir. bu nedenle de narsist savaş çıkarmak için sana yaptığı saldırılarla sende olumsuz duygular uyandırmış olsa da, sen bu olumsuz duygularının ve olumsuz hislerinin etkisiyle hareket etme.
Olumsuz duygularının ve olumsuz düşüncelerinin seni yönetmesine izin verme.
“Karşındaki kim olursa olsun fark etmez, ona en sert şekilde haddini bildir. Sana hadsizlik yapmanın bedelini ona ödet ve onu ez. Bi daha haddini bilmediğinde daha da sert bi darbeyle onu tekrar ez” düşünceleri narsistin iç sesidir. Narsist gün içinde kendi kendine sürekli bunları söyler. Sokakta karşılaştığı ve ilk kez gördüğü insanlar için de, eşi ve sevgilisi için de, kendi anne babası için de, sözde yakın dostları için de düşünceleri bunlardan ibarettir.
Bu nedenle de, sen savaşı düşün. Narsistin güç kazanma ve güçlü görünme ve asla altta kalmama takıntıları nedeniyle çıkarmak zorunda olduğu savaşların seni ve narsistle ilişkini nereye götürdüğünün her an farkında ol.
Eğer onunla çift ilişkini veya evliliğini devam ettirmek istiyorsan bu şekilde hareket et. Eğer onun sende uyandırdığı duyguyu kendine rehber edinip o duygunun seni yönetmesine izin verirsen, kendini narsistle büyük bir savaşın ortasında bulursun.
Senin ihtiyacın kesinlikle savaş değildir ve zaten savaşın ne sana ne de karşı tarafa bir şey kazandırmadığını sen normal bir insan olduğun için bilirsin. Senin muhatabın olan narsist bunu geçmişte de bilmiyordu şimdi de bilmiyor ve şu dünyada yaşadığı ömür boyu bunu öğrenemeyceği gerçeğini kabullen.
Narsistin seni savaşa çekmek için söyleyeceği sözlere ve yapacağı eylemlere vereceğin dengeli, sakin tepkiler konusunda iyi bi hazırlık yapman en iyisidir. Tepkiler derken, aslında narsiste verebileceğin en sağlıklı tepki olan sınır koymaktan bahsediyorum. Ona aynen şunu diyebilirsin: “Bana şimdi bu şekilde böyle kaba ve saygı duymadan konuşmanla bana, benim varlığıma ve sınırlarıma saldırıyorsun. Bu tür davranışlara tahammülüm olmadığını ve bunlardan hiç hoşlanmadığımı bilirsin. Bu yaptığını durdur, ya da bu odadan çıkacağım. Senin yanından uzaklaşıcam. Bu kaba üslubu ve bu saldırgan sözleri ben kesinlikle hak etmiyorum. Benle bu şekilde konuşmanı kabul etmiyorum” diyebilirsin.
Eğer bu yaptığın sınır koyma davranışı sonrası olumsuz konuşmaktan ve kötü davranmaktan vazgeçerse, onun yanında yine mesafeli durarak, sınırlarını koruyarak ve narsistin kışkırtmalarına karşı onun istediği tepkileri vermeden, savaşa girmekten kendini koruyarak kalabilirsin. eğer saldırgan tavırları devam ederse onun yanından hemen ayrıl. Sınır koyarken söylediğin şeyi mutlaka yap. Bu konuda tutarlı davranman önemlidir. Bu yaptıkların bir tehdit ya da manipülasyon değildir. Yaptığın şey sağlıklı olan insanların davranışıdır. onun daha ileri gitmesine izin vermeyeceğini ona bildiriyorsun. Sınır koyman, onun düzelmesi anlamına gelmiyor yani burada senin hedefin ona senin sınırlarına saygı duymasını ya da sana düzgün davranmasını öğretmek değil çünkü bunu asla öğrenmez. Sana içten bir saygı da duymayacak ama sen narsistin saygısızlık seviyesi yükseldiğinde her defasında ona sınır koyup, yaptığı kötülüğü sürdürürse ne ile karşılaşacağını ona bildirmiş olacaksın. Narsistin her saldırısında kendini koruyarak onla ilişkinin sana verdiği zararları en asgari düzeye indirmiş olacaksın.
Narsistten hatasını kabul edip özür dilemesini bekleme. Samimiyet ve içtenlik olmadığı için onun karşısındaki insana “Ya ben hatalıyım. Gerçekten burada çok büyük kabalık ettim, yaptığım şeyden de utanıyorum. Böyle yapmamalıydım… hatam için, anormal davrandığım için, sözlerimdeki ve tepkilerimdeki aşırılık için senden çok özür dilerim” demez.
Suç atma manipülasyonunu kullanarak “evet ben orda sana küfrettim ve seni gece vakti arabadan zorla indirip ıssız bi yerde bırakıp gittim. çünkü sen bana saygısızlık yaptın” der özür de dilemez. “Özür niye dileyim ki? sen hatalısın, sen suçlusun orda hadsizlik yapıp beni çileden çıkaran sendin”.
Yaptığı büyük haksızlıklar karşısında dahi asla senden özür dilemez veya samimiyetsiz bir şekilde, öğrendiği bir rolü oynayarak “Tamam hadi istediğin özürse al sana özür dilerim” veya “Özür diledik ya daha ne istiyorsun?” der. Senin fark ettiğin gibi, yüzeysel ve samimiyetsiz bir özür dilese de ondan asla kendisine ait olan suçu kabullenmesini ve bunun için senden gerçek ve içten bir özür dilemesini bekleme çünkü bunu hiçbir zaman yapmaz.
Onunla hiçbir şekilde savaşa girme. Narsist için güçlü görünmek ve üste çıkmak, daha doğrusu hiçbir durumda altta kalmamak onun hayatının anlamıdır. Kendisinin hatalı olduğu durumlarda dahi kendisinin güçlü, dokunulmaz, kesinlikle eleştirilmez, suçlu bulunmaz bir varlık olduğundan emin olduğu için, çok basit konularda dahi sık sık savaş çıkardığını ve o savaşa seni de sokmaya çalıştığını görürsün. Sen ona “Ben seninle savaşmayacağım. Ben senle savaşmam. Sen savaşmak isteyebilirsin ama ben savaşı sevmiyorum” deyip odadan çıkman senin açından en iyisi olur. Senle ve diğer insanlarla arasında savaş çıkarmak istemesinin nedeni, aslında savaş çıkarmaktan zevk aldığı için değildir. İhtiyacı olan şey savaşmak olduğu için de değildir. Takıntılı olduğu o güçlü görünme halini, “ben üste çıktım! bu kez de altta kalmadım! takıntısının etkisiyle olur ve gerçekten insanları çok sık savaşa çağırır. İnsanlara çok sık savaş ilan eder, çok keyifli bir anda çok basit bir konu çok özel bir günde çok saçma bir neden bir anda büyük bir dünya savaşına yol açar. Narsistin savaş ve huzursuzluk çıkarması onun bu dünyadaki tek marifetidir.
Senin için sadakat çok önemli olabilir ve gerçekten de sadakat çok önemli bir değerdir. Kendi kendine şunu diyor olabilirsin: “Ben sadık bir eşim ve onunla kurduğum yuvanın emniyeti ve güvenliği açısından sadık bir eş olmam önemli. Hayatındaki narsist senden bunları duyduğunda “Benim için de öyle. Aaaa kesinlikle ne güzel söyledin. Benim için de sadakat çok önemli” dese de, bu narsistin hilesidir. Çünkü narsist, sadakatten ve sadakatli olmaktan bir çıkarı olmadığı için, sadakat ilkesine aykırı davranmak ve aldatmak zorundadır. Onun bu hayattaki en büyük değerleri Şunlardır: güçlü görünmek, altta kalmamak, her zaman alan taraf olmak ve hiç vermemektir. Narsist aldatır ve hiçbir vicdan azabı çekmez, aldattığı için hiç pişmanlık da duymaz.
Hep alma ve çıkar odaklı olduğu için, hatta bu konuda takıntılı olduğu için kendisine karşı cinsten bir yönelim olduğunda bunu mutlaka değerlendirir ve sadakatin gerektirdiği sınır ve kurallara uyma gereği duymaz.
Biz insanlar yakın bulduğumuz insanlarla hayatımızdaki önemli durumları ya da geçmişte yaşadığımız önemli anıları travmaları, acıları ve sırlarımızı paylaşmak isteriz ve bunları anlatırız.
Normal insanlar anlattığımız bu sırlarla ilgili kesinlikle kötü niyetli bir plan yapmazlar ve herhangi bi şekilde sonradan bu paylaştıklarımızı aleyhimize kullanıp bizi zor duruma düşürmek gibi bir amaçları da olmaz. Bu normal insanlar için geçerlidir ancak narsist normal bir insan olmadığı için, kendisiyle paylaşılan geçmişe dair sırları zihninde bir kenara yazar ve daha sonra onu mutlaka kullanır. Bir ya da iki ay sonra, üste çıkma ve güçlü görünme takıntısı yüzünden kendi sırrını paylaşma hatasını yapan eşi veya arkadaşı zor duruma düşürmek için mutlaka kullanır. Bazen senle tartışmasında bazen de diğer insanlarla senin hakkında konuşurken senin sırrını ifşa etmek narsistin en büyük marifetleri arasında yer alır. Bu nedenle de, narsist bir eşle ya da arkadaşla özelini, sırlarını paylaşırken çok dikkatli ol.
Narsistle duygusuz, uzak ve mesafeli bir şekilde aynen onun talep ettiği gibi uzak, paylaşmayan, sırlarını gizleyen bir ilişki içinde olman senin iyiliğin açısından en mantıklısıdır.
Yoksa, senin içini dökmek olarak gördüğün, normal insanların da aynı şekilde “dertleşme” olarak gördüğü bi paylaşım sana çok pahalıya mal olur.
Narsist, ona sırlarını anlatıp içini dökmenin ve seni dinlemek zorunda kalmasının bedelini sana ağır öğretir.
Klinik Psikolog Serhat Damar / Çift Terapisti – İSTANBUL 08.11.2024
Bu yazımın videosunu izlemek için :