Online çift terapisti olarak bilgi vermek amacıyla kaleme aldığım bu yazıyı sonuna kadar okumanızı tavsiye ediyorum. Ülkemizde ve tüm dünyada Covid 19 pandemisi başladığında, çoğu hizmet gibi çift terapisi de internet üzerinden yapılmaya başlandı. Pandemi başlamadan kısa bir süre önce merkezimde birçok çiftle yüz yüze görüşmeler yapıyordum. Pandeminin başlamasıyla birlikte, bir salgın hastalıkla tüm insanlık olarak mücadele etmeye başladık. Gündelik yaşamlarımızın ne ölçüde değişebildiğine hep birlikte şahit olduk.
1. Online Çift Terapisi Nedir?
Online çift terapisi, çift terapisi ile tam olarak aynı şeydir. İnternetten sesli ve görüntülü görüşme şeklinde gerçekleşir ve çiftlerin ilişkilerini geliştirmeyi, çözülmesi zor problemleri çözmeyi amaçlar.
Online çift terapisinin odaklandığı konular arasında, eşler için rahatsızlık yaratan sorunlar, aralarında ortaya çıkan ve her ikisini de zorlayan durumlar ve çiftin ilişkisini etkileyen, 3. kişilere ilişkin sorunlar yer almaktadır.
Çifti oluşturan eşlerden birinin hayatta yaşadığı kişisel olumsuz olay veya durumların ilişkiye etkisi de çift terapisi seanslarında ele alınır. Bazı meslektaşlarımız hala çevrimiçi çift terapisine uzak ve mesafeli dururken, bilimsel araştırmalara göre çevrimiçi seanslar yüz yüze seanslar kadar etkilidir.
Online çift terapisi çalışmalarım sırasında kullandığım model, uzun yıllardır takip ettiğim ve düzenli olarak eğitimlerine katılarak yetkinleşmeye çalıştığım PACT çift terapisi modelidir. Bu model, bize çift problemlerini çözmemizde bilimsel ve sistematik yöntemleriyle gerçekten etkili bir yol sunar. PACT nedir ve dayandığı teorik temeller nelerdir sorularına cevap veren (Site dili İngilizcedir) resmi siteye gitmek için tıklayınız.
2. Online Çift Terapisi İşe Yarıyor mu?
Online çift terapisi, geleneksel yüz yüze çift terapisi kadar etkilidir ve gerçekten işe yarar. Evlilik sorunlarının çözümü üzerinde aynen yüz yüze çift terapisi kadar etkili bir yöntemdir. Etkili olmasının yanında, aslında çoğu çiftimiz açısından tercih edilmesini, bu yöntemin avantajları olan etkili bir yöntem olmasına bağlıdır.
Online çift terapisi de yüz yüze olan uygulamamız gibi son derece güvenlidir, gizlilik ilkelerine bağlı kalınarak gerçekleşir. Görüntülü ve sesli aramalar şifrelenmiş programlar aracılığıyla yapıldığından üçüncü şahıslar tarafından görüntülenemez. Bulunduğunuz ortamda kendinizi daha rahat hissedersiniz. Kendi evinizin veya iş yerinizin tanıdık ve rahat alanında seansınızı yaparken kendinizi çok daha rahat hissedersiniz. Online seansların katılım oranı çok daha yüksektir. Bunun nedeni ise, yoğun trafik veya kar/yağmur gibi hava olayları nedeniyle seans iptallerinin gerçekleşmemesidir. Bununla birlikte, online seanslar da aynen yüz yüze seanslarda olduğu gibi önceden haber verilerek ertelenebilmektedir. Bir hastalık ya da önemli ve beklenmeyen durum ortaya çıkması halinde seansınız uygun bir güne ve saate alınabilmektedir.
3. Online Çift Terapisi Ücretleri Ne Kadar?
Online çift terapisi fiyatları ülkemizde oldukça değişkenlik göstermektedir. Özellikle Kovid-19 pandemisi ve ardından Rusya-Ukrayna savaşının küresel ekonomi üzerindeki etkileri son derece olumsuz olmuştur. Tüm ihtiyaçların (kira ve iş yeri, ihtiyaçlar ve her şey) fiyatlarıyla birlikte seans ücretleri de yükselmiştir.
Yeni mezun, ilişki ve evlilik tecrübesi olmayan, mesleki eğitim ve tecrübesi olmayan bir terapist, 900 ya da 1000 TL gibi nispeten düşük ücretlerle terapi seansları sunacaktır. Terapi deneyimi olan çift terapistlerinin ise ücretleri daha yüksektir. Deneyimli çift terapistleri için seans ücretleri 1500 TL’den başlamaktadır. Bu ücretler 4.000 TL’ye kadar çıkmaktadır. Çoğu çift terapisti seans süresini 50 dakika olarak belirler. Benim uyguladığım yüz yüze çift terapisi ve online çift terapisi seanslarında da 1 seansın süresi 50 dakikadır.
4. Online Çift Terapisi Düşünen Çiftlere Tavsiyeler
Online çift terapisi süreciniz devam ediyorsa, ilişkinize zarar veren davranışlardan uzak durmaya özen gösterin. Örneğin, obsesif kumar oynama davranışı veya bir eşe karşı fiziksel şiddet haklı gösterilemez, göz ardı edilemez ve sürdürülemez. Bunlar, evlilik ilişkisini ve eşler arasındaki bağı koparan eylemlerdir.
Çiftlerle çalışırken sık sık kumarbaz erkek ve kadınların evlilik ve ilişki sorunlarını çözmelerinde onlara yardımcı olmaya çalışıyorum. Fiziksel şiddetin bulunduğu çiftlerle kesinlikle çalışmıyorum. Bir ilişkide fiziksel istismar, fiziksel şiddet veya cinsel istismar varsa, o zaman bu ilişki artık çift terapisinin konusu olmaktan çıkmış ve adli bir konu halini almış demektir.
Profesyonel çift terapistleri olarak bizler yardım için başvuran eşlere ve bize getirdikleri konulara tarafsız bir gözle bakarız, taraf tutmayız. Bir tarafı “haklı”, diğerini “suçlu” olarak görmek, sürece zararlı olacağı için bu konu bizler açısından önemli bir mesleki ilkedir. Çiftlerin mücadele ettikleri ve kendi kendilerine aşamadıkları sorunları anlamaya çalışırız.
Çevrimiçi çift terapisi yaparken, sürecin başından sonuna dek kabul ilkesiyle hareket ediyor, yargılamadan insanlara yardım etmeye çalışıyoruz.
5. Online Çift Terapisinde Ne Yapıyoruz?
İlişkinin genel durumunu iyileştirmek, ilişkiyi ve eşler/ partnerler arasındaki duygusal bağı güçlendirmek… Öte yandan, yakınlık duygusunu geliştirmek ve eşler arasında karşılıklı duyarlılığı ve duygusal iletişimi geliştirmek…
Ortaya çıkan sorunların ve çatışmaların etkin çözümü, en önemli gündem maddeleri arasında yer alır. Online çift terapisine katılan çiftlerin her biri söz sahibidir. Eşlerden biri söz hakkını kullanırken, eşinin kendisine gönderdiği mesajları her zamankinden daha büyük bir özen ve özenle ona geri iletmeye çalışacaktır.
Bu seanslar sırasında sorduğum sorular ve yaptığım tarafsız yorumlarla bu seansları yapılandırıyorum. Aslında buraya kadar bahsettiklerim ve daha sonrakilerin hepsi önemli ve değerlidir.
Tıpkı yüz yüze yaptığımız çift terapisinde olduğu gibi, online çalışmalarımızda da çiftlerin günlük yaşamlarında ulaşmaları gereken nihai hedef… Çiftler için stres yaratan sorunların uzlaştırılması ve çözümlenmesidir.
6. Online Çift Terapisi Kaç Seans Sürer?
Aslında bu soruya herkes için geçerli olacak kesin bir cevap vermek çok zordur çünkü hem ilişkiler, hem de çiftlerin yaşadığı sorunlar çok farklıdır. Aynı sorunu yaşayan farklı çiftlerin hayatlarının bu sorundan etkilenme biçimi ve düzeyi de farklıdır. Bu yüzden, bir çift için kaç çift terapisi seansının yeterli olacağına, başvuran çiftle birlikte karar veririz.
Online çift terapisi farklı ekollerde farklı şekillerde uygulanır. Bazı ekollerde çift ve çiftin ilişkisi doğrudan ele alınmaz ve daha endirekt yollardan gidilir. Bazı ekollerde sadece davranışlara odaklanılırken, bazı çift terapisi ekolleri geçmiş üzerinde durmayı tercih eder. Kendi seanslarımda kullandığım yöntem PACT (çift terapisine psikolojik yaklaşım). Bu yöntemin özelliklerini kısaca şöyle anlatabilirim: Amerikalı çift terapisi uzmanı Dr. Stan Tatkin tarafından geliştirilmiş olan bu yöntem, farklı bilimlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş karmaşık bir yaklaşıma sahiptir. Özellikle bağlanma teorisine ve gelişimsel sinirbilim gibi önemli bilimsel alanlara ve duygudurum regülasyonuna odaklanır.
Etkili bir çift terapisi yaklaşımı olduğunu söylemesem olmaz. Daha önce kullandığım çift terapisi yöntemlerinin kültürümüzde bu kadar işe yaramadığını da söyleyebilirim. Bu modelde, nöro anatomiyi çok iyi öğrenmek zorundayız. Eğitimlerimiz sırasında özellikle insan beynini ayrıntılı olarak incelemek çok önemlidir. Uzun ve kademeli eğitimimiz boyunca nöroanatomi ve beyin anatomisine odaklanıyoruz ve insan beyninin nasıl çalıştığını çok yakından öğreniyoruz. İnsan beynini anlamak, anatomisini bilmek ve gerçekten nasıl çalıştığını zihinde canlandırabilmek, insanları ve onların ilişkilerini daha iyi anlamamızı sağlar. İnsan beyninin bir kısmı tehdit ve tehlikeyi azaltmak için çalışırken, diğer kısmı sevgi ve bağlanma üzerine çalışır. Bizler bu biyolojik gerçeğin farkında olarak çiftlere yardımcı olmak için elimizden geleni yaparız.
Ofisimde seanslar bir saat sürüyor ve birlikte çalıştığım çiftlerin bir bölümü, bu seansları kendi tercihlerine göre uzatmak istiyorlar. Genellikle 2 veya 3 saat süren seanslara giriyorum (yani 2 veya 3 seans).
Bazı çiftler peş peşe 6 seans talep ediyorlar ve onların taleplerine göre program yaparak bu çiftlerle 6 saat çalışırız. 6 saatlik bir çalışmada, her saatte 10 dakikalık bir ara veririz ve ilk etapta kaç kez ara vereceğimizi konuşarak başlarız. Uzun süre çalışmak son derece verimlidir. Uzun süren seanslar yapmak, yapılan işin çok daha geniş kapsamlı bir etkiye sahip olmasını sağlıyor.
Çift terapisi dediğimiz çalışma birçok farklı isimle temsil edilmektedir. Örneğin ilişki terapisi, evlilik danışmanlığı veya aile danışmanlığı olarak da bilinir. Aslında tüm bu isimler, yapılan işin odaklandığı ilişki biçimini ifade etmektedir. Elbette her uygulayıcının kullandığı modeller/ekoller farklı olacak, uygulayıcının becerisi de diğerlerinden farklı olacaktır. Bu özellikler etkinliklerini etkileyecektir. Tüm bu uygulamaların amacı, evli olan veya olmayan çiftlerin birbirlerini ve ilişkilerini daha iyi anlamalarına ve birbirlerine karşı daha duyarlı olmalarına yardımcı olmaktır. Çözülemeyen sorunlar olduğunda, bu sorunların nasıl çözüleceği çiftle birlikte araştırılır. Bunlar, bu sorunların daha duyarlı bir yaklaşımla nasıl ele alınabileceğine odaklanan özel yaklaşımlardır. Bu çalışmalarda çiftlerin kendi başlarına çözemedikleri önemli sorunları çözmek için, öncelikle kurdukları iletişim gözden geçirilir. İletişim sorunlarının neden olduğu sonuçları daha iyi anlamaya çalışırız. Bunlar, iki partner arasındaki yakınlık ve samimiyet hislerini doğrudan etkiler.
Çiftlerle yaptığımız bu çalışmalara rehberlik edecek ve ilerlemelerinin yönünü belirleyecek olan, aramızdaki sağlam diyalogdur. Eşlerin bireysel olarak gündeme almak istedikleri hedefler ve konular beraber, iletişim kurularak belirlenir.
7. Online Çift Terapistine Ne Zaman Başvurmalıyım?
İlişki tamamen bozulmadan online çift terapisti ile çalışmalara başlamanızı tavsiye ediyorum. Aradaki duygusal bağ kopma noktasına geldiğinde, bunu onarmak çok daha zor olacaktır. Bizler toplum olarak, basit problemler daha büyük ve can yakan sorunlara dönüşene kadar genellikle bir çözüm aramıyoruz. Aynen hastalandığımızda yaptığımız gibi… Çok hastalanana veya diş ağrısı dayanılmaz hale gelene kadar doktora veya diş hekimine gitmiyoruz, uzman yardımı almıyoruz.
Çift ilişkisinde yaşanan sorunlarda da durum aynen böyledir. Ne yazık ki, çiftler genellikle profesyonel yardıma çok geç başvururlar. Göz önünde bulundurulması gereken önemli detaylardan biri, ilişki sorunları çıkmaza girmeden önce bir çift terapisti ile görüşmektir. Büyük bir felaket yaşanmadan önce, eşler ayrılık veya boşanma ilan etmeye başlamadan önce bir profesyonelden yardım istemek mantıklıdır. Çift terapisine başlamayı önerdiğim çiftler, belirli evrelerden geçmişlerdir. Bu spesifik evrelerin başında kriz evresi gelir. Aldatma, sadakate dair problemler, sırlar, büyük yalanlar gibi travma yaratan durumlar ortaya çıktığında, online çift terapisti desteği almanızı özellikle tavsiye ederim.
Evliliğin zor zamanlarında çift terapisinin kesinlikle koruyucu olduğunu düşünüyorum. Özellikle henüz ilişki bozulmamışsa, hem ilişkinin bozulmasından, hem ayrılıktan hem de boşanmadan ilişkiyi korur. İlgilenilmeden kendi haline bırakıldığında, bir önceki paragrafta bahsettiğim büyük evlilik sorunları zamanla yıkımsal hale gelerek evliliğin ve ilişkinin bozularak çökmesine neden olur.
Bana başvuran eşlerden birinin “Eşim çift terapisine katılmak istemiyor” dediğini çok sık duyuyorum. Her iki partnerin de çift terapisine katılmasını bekliyoruz ve aslında bu en idealidir. Bu, eşlerin işbirliği yaparak, yardımlaşarak ve sorunları çözerek ilişkilerini geliştirmelerinin en doğal ve doğru yoludur.
ABD ve AB ülkelerinde yük ve kargo taşımacılığında çok eskiden beri devam eden bir ayrıntıyla benzerlik kurarak devam etmek isterim… Son yıllarda bizim ülkemizde de benzer uyarı yazıları kargo kutularının üzerine yazılıyor. Kargo taşımacılığında ağır olan yükler taşınırken, kutunun üzerinde “Two Person Lift” ibaresi belirtilmektedir. Bunun Türkçe karşılığı “İki Kişilik Yük” tür. Çift ilişkisi ve evlilikteki sorunlar da aynen ağır “İki kişilik” yüklere benzer. İki kişinin kurdukları bir ilişkinin veya evliliğin yükünü bir kişinin tek başına kaldırmaya çalışması ona ağır gelecektir. Bu nedenle en ideali her iki eşin / partnerin çift terapisine katılarak kendi payına düşen yükü almasıdır.
Terapiye gitmek isteyen eş, istemeyen eşini davet etmeli ve talepte bulunmalıdır. “Hadi birlikte gidelim. Çift terapistimizle ne yapacağımızı konuşalım. Bize yol göstermesine izin ver.”
8. Online Çift Terapisinden Ne Beklemeliyiz?
Bazen evlilikler ve ilişkiler onarılamaz noktalara ulaşabiliyor. Bazen bir çift, ilişkinin geleceğine karar vermekte zorlanabilir, ilişkiyi kurtarmak isteyip istemediklerini bilemeyebilirler. Çift terapisinden bekleyeceğiniz şeyler açık ve nettir. Amaç, bir ilişki veya evlilik kurmuş iki kişinin o anda ellerinden gelenin en iyisini yapmalarını sağlamaktır. Kaybedecek daha fazla zaman olmadığı gerçeğiyle yüz yüzedirler, ve yeni hataların telafisinin mümkün olmadığı bir yerdedirler.
İlişki ve evlilik için ellerinden gelenin en iyisini yapmak istemeleri halinde, çift terapisti ile yapılacak çalışmalar sonucunda problemlerin kalıcı olarak çözümlenmesini bekleriz.
Bazı durumlarda ilişki devam etmeli mi yoksa bitmeli mi sorusuna cevap aranmaktadır. Çiftlerin bu sorulara yanıt bulması gerçekten zordur ve çift terapisti ile yapılacak çalışmalar bu gibi zor soruların cevaplarını bulmalarına ışık tutar.
Eşlerin birbirlerine karşı duyarlı olmalarını bekleriz. Bu duyarlılıkla sorumluluklarını yerine getirmelerini ve sonrasında bu sorumlulukları yerine getirmeyi sürdürmelerini de bekleriz. Bunun gerçekleşmesi için, eşlerin gönüllülük esasına göre çalışmaları önemlidir. Buradaki devamlılık ve kararlılık, ilişkiyi bitirme veya sürdürme kararını vermekten çok daha zordur. İlişkiyi bitirmeye karar vermek de, kararın uygulanması da basit ve gerçekleştirilmesi daha kolay olan eylemlerdir.
Evliliğinizin başından sonuna dek çok çaba gösterdiyseniz ve bu çabalarınızın sonucunda hiçbir şeyin düzelmeyeceğine inanarak boşanma kararı aldıysanız, bu da takdire değer bir çabadır. Başarılı ve mutlu bir evlilik rolü yaparak insanlara mutlu görünmek yerine, ilişkimizden ve yaşadığımız hayattan bir şeyler öğrenerek ilerlemek çok daha mantıklıdır.
Çift terapisine katılan bir çiftin ortak hedeflere sahip olmaları çok önemlidir. Bir çift terapisti ile çalışırken, onunla birlikte ilerlemenin hangi yöne doğru olacağını anlamak çok önemlidir. Hedeflere ulaşmak için atılan adımlar hakkında mutlaka karşılıklı tartışmak ve değerlendirmek gerekir. Çiftlerin birbirleri ile olan etkileşimlerinde ve iletişimlerinde küçük değişikliklerin iyi izlenmesi ve gözlemlenmesi gerekir. Davranıştaki küçük değişiklikler de not edilmelidir. Bu şekilde çift terapisi, ilişkinin gelişmesine yönelik çalışan, terapinin en başlarında belirlenen hedeflere ulaşılmasıyla sona eren bir terapidir.
Serhat DAMAR
Klinik Psikolog & Çift Terapisti